Każdy, kto chce dostarczać produkty dopasowane do potrzeb odbiorców, powinien umieć tworzyć persony użytkowników.
Ale czym właściwie są persony? To profile reprezentujące Twoich idealnych użytkowników. Pomagają Ci zrozumieć, dla kogo projektujesz aplikację.
Z tego artykułu dowiesz się, jaką rolę odgrywają persony użytkowników w rozwoju produktu, projektowaniu UX/UI i marketingu aplikacji. Nauczysz się też, jak tworzyć persony dla swojego biznesu.
Czym są persony użytkowników?
Persony użytkowników reprezentują różne grupy osób, które mogą korzystać z Twojego produktu lub usługi. Mają kluczowe znaczenie w projektowaniu UX, ponieważ skupiają się na potrzebach, celach, motywacjach i zachowaniach docelowych odbiorców.
Persony pomagają Ci empatyzować z potencjalnymi użytkownikami i zrozumieć ich doświadczenia, perspektywy i oczekiwania.
Zazwyczaj są tworzone na podstawie informacji uzyskanych dzięki różnym metodom badawczym, takim jak wywiady i ankiety. Reprezentują cechy i atrybuty charakterystyczne dla danej grupy użytkowników.
Czemu warto korzystać z person przy tworzeniu aplikacji?
Persony użytkowników odgrywają ważną rolę w procesie tworzenia oprogramowania, ponieważ ich wykorzystanie daje liczne korzyści:
1. Aplikacja dopasowana do użytkowników – persony pozwalają designerom i programistom lepiej zrozumieć różne grupy docelowe. Możesz je wykorzystać przy wybieraniu priorytetowych funkcji i z ich pomocą ustalać, jakie rozwiązania będą ważniejsze dla każdej grupy docelowej. W rezultacie skupiasz się na budowie funkcji, które dostarczają największą wartość docelowym użytkownikom.
2. Ulepszony UX – dzięki personom zespół może projektować i tworzyć bardziej intuicyjne i przyjazne użytkownikom rozwiązania. To ulepsza doświadczenia (UX), ponieważ aplikacja może odpowiadać na potrzeby docelowych użytkowników.
3. Mniejsze ryzyko – jeśli opierasz decyzje dotyczące designu i rozwoju produktu na spostrzeżeniach wynikających z person, możesz budować funkcje bez ryzyka, że okażą się niepotrzebne i nie wzbudzą zainteresowania użytkowników. W ten sposób ograniczasz ryzyko kosztowych redesignów i oszczędzasz czas.
4. Wspólna wizja produktu w zespole – persony stanowią punkt odniesienia dla zespołów, składających się z różnych specjalistów m.in. designerów, programistów, specjalistów ds. marketingu i interesariuszy. Pomagają wszystkim zaangażowanym w projekt spojrzeć na docelowych odbiorców z podobnej perspektywy, co ułatwia współpracę.
5. Ulepszona strategia marketingowa – persony mówią nam o preferencjach, motywacjach i bolączkach użytkowników, co umożliwia dokładniejsze ukierunkowanie działań marketingowych.
Rodzaje person
Persony użytkowników dzielą się na różne rodzaje. Każdy z nich sprawdzi się w innych sytuacjach. Tutaj przyjrzymy się bliżej dwóm głównym rodzajom: proto personie i personom opartym na danych.
Proto persony
Są tworzone na podstawie założeń. Zespół zbiera je i traktuje jako punkt wyjścia, kiedy nie ma dość czasu ani materiałów, żeby wykonać pogłębiony research.
Persony oparte na danych
Przygotowujmy je na podstawie informacji o użytkownikach zebranych podczas researchu. Wyróżniamy dwa rodzaje person opartych na danych. Pierwszy to persona jakościowa. Aby ją stworzyć, wystarczą dane z niewielkiej próby. Jak sugeruje nazwa, informacje pochodzą z jakościowych metod badawczych, takich jak wywiady czy testy użyteczności. Drugi rodzaj to persona statystyczna. Do jej opracowania również wykorzystujemy metody jakościowe, ale łączymy je z danymi ilościowymi np. z ankiet.
Tworzenie person w oparciu o dane
Czas przyjrzeć się bliżej procesowi tworzenia persony przy użyciu danych. Ostatecznie im dokładniejsze są Twoje persony, tym lepiej produkt będzie odpowiadał na potrzeby użytkowników. Z tego powodu najlepiej połączyć dane jakościowe z ilościowymi.
- Krok 1. Zbieranie informacji jakościowych
Kiedy inni dzielą się z Tobą swoimi doświadczeniami i przemyśleniami, możesz dowiedzieć się więcej o ich stylu życia, problemach, bolączkach, motywacjach i celach. Ustalisz też, co robią, żeby pokonywać przeszkody i czego brakuje rozwiązaniom, które są już obecne na rynku.
Przeprowadzanie wywiadów pogłębionych to jeden ze sposobów na zebranie takich informacji. W zależności od problemu możesz też wypróbować inne metody researchu, takie jak wywiady środowiskowe czy obserwacje.
- Krok 2. Zbieranie informacji ilościowych
Dane z takich źródeł jak analityka aplikacji lub ankiety informują o wzorcach dotyczących zaangażowania użytkowników i ich interakcji. Z ich pomocą lepiej poznasz zachowania potencjalnej grupy docelowej. Dowiesz się też, jakie grupy wiekowe Twoja persona powinna reprezentować, jakie jest miejsce zamieszkania przyszłych odbiorców aplikacji i jaka jest ich sytuacja osobista i zawodowa.
Dodatkowych informacji szukaj w reportach branżowych i powiązanych artykułach.
- Krok 3. Analiza danych
Po skończonym etapie badań, masz pewnie pokaźną ilość danych. Co należy teraz zrobić? Zacznij od uporządkowania informacji. Możesz najpierw podzielić użytkowników na segmenty – grupy ludzi, którzy mają ze sobą coś wspólnego. Na przykład możesz mieć jedną grupę, która mieszka z rodzinami i inną, która mieszka sama.
Następnie podziel informacje na tematyczne klastry. Na tym etapie przydatny będzie affinity diagram. Możesz też omówić dane w zespole, a potem oznaczyć te elementy i informacje, które uważasz za szczególnie istotne dla projektu. Na koniec wybierz najważniejsze grupy docelowe dla swojego biznesu i skup się na informacjach, które są z nimi związane.
Co sprawia, że persona jest użyteczna?
Teraz skoncentrujemy się na elementach, które sprawiają, że persona przydaje się w projekcie. Powinna zawierać podstawowe informacje o użytkowniku.
Jako przykład weźmy personę o imieniu Xavier. Żeby go opisać, możesz skupić się na poniższych punktach:
- Cele, które użytkownik chce osiągnąć: Chce kupić dom.
- Potrzeby: Jego mąż i dwójka dzieci muszą mieć, gdzie mieszkać.
- Motywacje, które sprawiają, że chce osiągnąć cele: Nie chce się martwić, że będzie musiał opuścić miejsce, które wynajmują z mężem. Poza tym chce urządzić dom tak, by czuć się w nim komfortowo.
- Problemy, które opisują bolączki użytkownika i informują, co go frustruje lub denerwuje: Musi zapamiętać wiele rzeczy i gubi się w szczegółach. Nie jest zaznajomiony z niektórymi terminami i zasadami obowiązującymi na rynku nieruchomości.
- Obawy, które powstrzymują go przed podejmowaniem działań: Obawia się, że zapomni coś sprawdzić i wybierze niewłaściwą ofertę. To stresujące, ponieważ zakup domu to poważna decyzja.
- Sytuacja osobista i zawodowa powiązana ze środowiskiem persony i codziennym życiem: Xavier ma 35 lat. Jest ojcem dwójki dzieci i ma męża. Mieszka z rodziną we Francji. Xavier pracuje jako tatuażysta. W wolnym czasie rzeźbi i współorganizuje festiwal sztuki.
- Cytaty z wywiadów, które pokazują podejście persony do problemu, którym chcesz się zająć np. “Zawsze chciałem mieć swoje własne miejsce, gdzie mógłbym naprawdę poczuć się jak w domu, ale im więcej uczę się o rynku nieruchomości, tym bardziej czuję się przytłoczony informacjami.”
Pamiętaj, że persony będą wyglądały inaczej w zależności od Twoich potrzeb i szablonów, z których korzystasz. Powyższe informacje to tylko początek. Możesz je rozwinąć i dodać więcej szczegółów wynikających z researchu.
Tworzenie persony jest łatwiejsze, gdy opierasz się na założeniach i stereotypach zamiast posługiwać się danymi. Zazwyczaj efekt końcowy nie ma jednak nic wspólnego z rzeczywistą sytuacją użytkowników. To ważne, żeby tworzyć persony w oparciu o research. Dzięki temu będziesz wiedzieć, że są reprezentatywne.
Szablony do tworzenia person
Proces tworzenia person bywa zawiły, dlatego warto korzystać z szablonów dostępnych online, które ułatwiają ich przygotowywanie. Przyjrzyjmy się kilku z nich.
FigJam
FigJam to łatwe w użyciu narzędzie do zdalnej współpracy w zespole. Ta platforma udostępnia szablon, który służy do tworzenia persony. Skupia się na zainteresowaniach, czynnikach kształtujących personę, celach, potrzebach i oczekiwaniach, motywacjach, bolączkach i frustracjach. Możesz też wypisać dane demograficzne, dodać krótkie bio i określić cechy osobowości.
Miro
Tablica oferowana przez Miro również umożliwia zdalną współpracę. To narzędzie oferuje szablon, który w ramach pierwszego kroku pozwala uporządkować dane z researchu. Następnie Ty i Twój zespół możecie stworzyć persony użytkowników i omówić ich motywacje, problemy, a nawet kontekst związany ze środowiskiem, w jakim żyje persona. Na koniec możesz zdecydować, jakie kroki podjąć w oparciu o dopiero co przygotowane persony.
Mural
To narzędzie pozwala przygotowywać persony użytkowników na bazie szablonu Product School of Silicon Valley. Znajdziesz w nim wskazówki, które pomogą Ci zawrzeć wszystkie informacje potrzebne do stworzenia realistycznej postaci. Kiedy skończysz tworzyć persony, możesz im przydzielić kategorie.
Romanpichler.com
To nie jest szablon umożliwiający edycję online, ale jego struktura jest tak prosta, że z łatwością możesz go odtworzyć w FigJamie albo Miro. Składa się tylko z podstawowych elementów persony podzielonych na następujące kategorie: Zdjęcie, Imię, Szczegóły i Cel. Możesz je uzupełnić, korzystając z pytań, które zamieścił autor tego szablonu, Roman Pichler. Stwórz swoją personę z pomocą tego narzędzia, jeśli chcesz mieć profil, który skupia się wyłącznie na podstawowych kwestiach i jest łatwy do zapamiętania.
Wykorzystanie person przy projektowaniu UI
Persony wyznaczają kierunek pracy UX designerów, ponieważ pozwalają im skupić się na konkretnych potrzebach użytkowników i dostarczają informacji, którymi można się posiłkować przy weryfikacji rozwiązań projektowych.
Ponadto designerzy mogą wykorzystać persony przy wybieraniu priorytetowych funkcji, które z dużym prawdopodobieństwem zostaną dobrze przyjęte przez użytkowników. W ten sposób unikasz ryzyka, że poświęcisz budżet na niepotrzebne funkcjonalności.
Dostosowanie działań marketingowych do person użytkowników
Użyteczność person wykracza poza kwestie związane z designem produktu i rozwojem aplikacji. Wpływają one również na działania marketingowe.
Persony pozwalają specjalistom od marketingu tworzyć treści, które efektywnie angażują docelowych odbiorców, bo skupiają się na rzeczywistych osobach i ich potrzebach. Można też z ich pomocą przygotowywać strategie marketingowe i kampanie, by były lepiej dostosowane do potencjalnego odbiorcy.
Udoskonalanie person dzięki feedbackowi
Przygotowanie person to tylko początek. Jak to często bywa w przypadku wielu narzędzi, persony wymagają ciągłego aktualizowania i dopracowywania w oparciu o feedback. Informacje możesz uzyskać np. dzięki ankietom, wywiadom z użytkownikami albo testom użyteczności. W ten sposób zweryfikujesz, czy Twoje persony we właściwy sposób reprezentują zachowania i doświadczenia użytkowników.
Lepsze procesy dzięki personom
Najlepiej korzystać z person we wszystkich obszarach firmy czy organizacji. Możesz je pokazywać na plakatach w pokojach konferencyjnych, wysyłać w mailach, wspominać w trakcie burzy mózgów, sesji strategicznych itd.
Dlaczego? W ten sposób każdy dział, od designu po marketing, skupia się na tych samych odbiorcach. Dzięki personom każdy członek firmy będzie mógł zrozumieć Waszych użytkowników na szczegółowym poziomie, co pomoże Wam opracowywać lepsze rozwiązania.
